To były dwa dni bardzo barwnych i ciekawych
prezentacji – spotkań prawdziwych pasjonatów. Nikt nie ma wątpliwości, że zakończony w niedzielę, 20 czerwca, Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych w Stoczku to święto ludzi kochających teatr.
Pierwszy sejmik w Stoczku Łukowskim odbył się w 1970 roku. Zgromadził zespoły z terenu ówczesnego powiatu łukowskiego. W następnych latach impreza zaczęła obejmować sąsiednie powiaty, potem całe województwo, by w końcu zyskać zasięg międzywojewódzki. Sejmik w Stoczku jest jednym z 5 tego typu przedsięwzięć w Polsce i jednocześnie najstarszą tego typu imprezą, dlatego nazywa się go ojcem wszystkich sejmikowych przeglądów. Co roku prezentują się tu teatry wiejskie z repertuarem klasycznym i współczesnym, a także zespoły obrzędowe czy śpiewacze. Można zobaczyć: monodramy, teatry ruchu, a nawet teatrzyki dziecięce. W ciągu minionych 36 lat mieszkańcy Stoczka obejrzeli ogółem 350 przedstawień w wykonaniu blisko 300 zespołów. To dane z ubiegłego roku. Gdy doliczymy do tego 13 tegorocznych przedstawień, statystyka jeszcze zyska. Prezentacje wiejskich zespołów teatralnych odbyły się tradycyjnie w kinie „Echo” i trwały dwa dni. Wzięły w nich udział zespoły z województw: podlaskiego, mazowieckiego oraz lubelskiego. Najliczniejszą reprezentację wystawiło to ostatnie – do Stoczka zjechały zespoły z: Dokudowa, Przytoczna, Sosnowicy, Rossosza i Hołowna. Agnieszka Barej, dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury, mówi, że lubelskie to prawdziwa kopalnia pasjonatów zajmujących się folklorem. Widzi w tym nawet ewenement w skali kraju. Mazowsze reprezentowały tylko 2 zespoły, wśród nich zespół Gospodyń Wiejskich z Trzcińca (gm. Skórzec). W kuluarach usłyszałem, że zespoły, prowadzone przez Wandę Księżopolską, reprezentują wysoki poziom i często kwalifikują się na Ogólnopolski Sejmik w Tarnogrodzie.
Sejmiki w Stoczku nie mają charakteru konkursowego. Powołana przez Zarząd Główny Towarzystwa Kultury Teatralnej komisja artystyczna (aktorzy, reżyserzy i specjaliści od folkloru) jedynie obserwuje występy zespołów, dzieli się uwagami i typuje najlepszych wykonawców na ogólnopolskie sejmiki w Tarnogrodzie. Istotnym elementem imprezy w Stoczku jest tzw. forum dyskusyjne. Omawia się wtedy poszczególne występy, jury chwali zespoły za to, co było dobre, ale i podpowiada, co jeszcze można poprawić.
A co w tym roku było dobre? Oczywiście każdemu podobało się co innego. Dlatego postawię sprawę inaczej: Co budziło największe zainteresowanie? Z pewnością występy Chóru Pieśni i Tańca „Wasiloczki” z Bielska Podlaskiego i Zespół Teatralny „Malinki” z Orli. Ten pierwszy kultywuje tradycję i folklor białoruski od 46 lat. W tym okresie dał około tysiąca koncertów. „Malinki” reprezentują podobny nurt folkloru, występują bez akompaniamentu i przedstawiają w formie scenek dawne, niemal zapomniane już, obrzędy związane z chrzcinami i dożynkami. Oba zespoły budziły zainteresowanie ze względu na język, którym się posługują. Przemieszanie języka ukraińskiego z polskim, białoruskim czy rosyjskim można jeszcze spotkać na terenach Lubelszczyzny. Ryszard Kapuściński, który pochodził z Pińska, z terenów dzisiejszej Białorusi, mówił o współczesnej walce, jaka toczy się o język. „Gdy umiera język, umiera kultura”. Podobno co
2 tygodnie na świecie ginie jeden z 6 tys. języków świata. Aż trudno w to uwierzyć.
Sejmiki w Stoczku są okazją do prezentacji osiągnięć, sposobnością do wymiany doświadczeń, a także formą edukacji teatralnej. Dyrektor Barej podkreśla też rolę integracji. – Dlatego sejmik jest dwudniowy i dlatego proponujemy zespołom noclegi u nas – mówi. Artyści integrują się na sobotniej zabawie ludowej, gdzie śpiewają i tańczą, czasem nawet do drugiej w nocy. A następnego dnia trzeba iść na Mszę w intencji sejmiku o dziewiątej. Wtedy się mobilizują, zakładają stroje ludowe i ruszają do kościoła śpiewać psalmy.
Co roku obok przeglądu teatrów odbywa się szereg imprez towarzyszących: festyny, spektakle uliczne, koncerty orkiestry dętej, kapel i śpiewaków ludowych. Tegoroczny sejmik rozpoczął się nietypowo, bo projekcją filmu dokumentalnego „Gdzie jest nasz dom?” z 1944 roku. Dokument, będący zapisem historii warszawskich dzieci, jak i pośrednio losów miasta Stoczek Łukowski, przez wiele lat był nieznany szerszej publiczności. Dopiero po emisji w TVP Kultura, dzięki długim staraniom, trafił do Stoczka. Nie zbrakło też w tym roku barwnego korowodu i zabawy ludowej na rynku. Jej zwieńczeniem było efektowne fire show w wykonaniu Teatru Tancerzy Ognia „Antares” z Lubartowa. Widowisko bardzo podobało się widzom. – Ten punkt ma dla organizatorów ogromne znaczenie. Po prostu sprawia, że sejmik jest w Stoczku widoczny – mówi dyrektor A. Barej. – Tego prezentacje teatrów wiejskich zapewnić już nie mogą. W oglądaniu spektakli uczestniczy raczej elitarne grono. Nie oznacza to oczywiście, że podczas przedstawień sala jest pusta. Jest grupa miejscowych miłośników folkloru, którzy nigdy nie zawodzą – mówi dyr. A. Barej. Poza tym same zespoły oglądają nawzajem swoje występy, włączają się w śpiewy, które są na scenie, i żywo reagują. Chwilami robi się z tego bardzo miła, rodzina atmosfera. I oby tak było przez kolejne 37 lat!
Organizatorami XXXVII Sejmiku byli: Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie, Miejski Ośrodek Kultury w Stoczku Łukowskim oraz Łukowski Ośrodek Kultury w Łukowie. Na stronie internetowej „TS” można zobaczyć fragmenty występu zespołu „Wasiloczki”
