[j]gfx/gazeta/dabrowa.jpg[/j]
List skierowany do kierownika siedleckiej Delegatury Wojewódzkiego Oddzialu Sluzby Ochrony Zabytków ma dosc dramatyczny ton: „W Dabrowie jest Pomnik poleglego pilsudczyka, który jest wpisany do rejestru zabytków, ale niszczeje i jest juz prawie w likwidacji. Dziwi to mieszkanców, ze w gminie Przesmyki stawia sie nowy pomnik Pilsudskiego, a o zolnierzu, który zginal w walce o utrwalenie Polski, nikt nie pamieta”.
– Pomnik znajduje sie na prywatnym podwórku i pewnie calkiem zostanie zniszczony – twierdzi mieszkaniec gminy Przesmyki. – A przeciez dziedzic Fonberg wyznaczyl z wlasnego gruntu 3 ary na przeniesienie tu mogily. I co sie teraz dzieje? Zabytkowy obiekt jest na prywatnej posesji i chyli sie ku upadkowi. Krzyz zostal zlamany, a niedlugo moze i mogily nie bedzie.
Rzeczywiscie, mogila – pomnik znajduje sie na prywatnej posesji jednego z mieszkanców Dabrowy. Nie stoi jednak na podwórku, ale w ogródku przed domem, od strony drogi. Kiedy bylismy tam kilka dni temu, palily sie na nim nawet znicze. Krzyz tez nie jest zlamany, ale lekko przygiety.
– Pewnie ze starosci, albo po ostatnich opadach sniegu – mówia w Urzedzie Gminy w Przesmykach.
W UG w Przesmykach potwierdzaja, ze miejsce spoczynku pilsudczyka znajduje sie rzeczywiscie na prywatnym siedlisku. Obiekt jest wpisany do rejestru zabytków, a gmina ma nad nim nadzór.
– Pomnik jest przez nas nadzorowany i nie grozi mu zniszczenie – zapewnia zastepca wójta gminy Przesmyki, Barbara Lesniczuk. – Kilka dni temu ogladal go nasz pracownik. Co roku zreszta sporzadzamy protokól z ogledzin pomnika. W miare potrzeby postument jest konserwowany. W tym roku pomnik byl odnowiony i odmalowany. Naprawiano go takze w roku ubieglym.
Dotarlismy do protokólu ogledzin z ubieglego roku. Czytamy w nim: „naprawiono cokól, sklejono popekane kamienie, oczyszczono i odnowiono napisy”.
W UG w Przesmykach przyznaja jednak, ze na mapie geodezyjnej nie ma wydzielonego miejsca na pomnik. Formalnie znajduje sie on na prywatnej posesji, co z pewnoscia nie jest dobrym rozwiazaniem. Obecny wlasciciel dba o to historyczne miejsce, ale mozna powiedziec, ze jest to jego dobra wola. Co bedzie, jesli kiedys komus takiej woli zabraknie?
– Przyznam, ze zastanawialismy sie, jak doszlo do sytuacji, ze pomnik znajduje sie na prywatnym siedlisku – mówi B. Lesniczuk. – rzeczywiscie powszechnie znana jest informacja o tym, ze dawny dziedzic Dabrowy, Ignacy Fonberg przekazal kilka arów gruntu na usytuowanie mogily pilsudczyka. Tyle tylko, ze do niego nalezala prawie cala wies i nie wiadomo, czy teren pod pomnik – mogile zostal odpisany przez dziedzica formalnie. Mozliwe, ze byl to tylko jego gest nie usankcjonowany formalnie.
– Nawet jesli dziedzic przepisal grunt, to kiedy parcelowano majatek Fonberga, pewnie nie zwrócono uwagi na ten skrawek pola znajdujacy sie na rozstaju dróg – mówia wladze gminy Przesmyki. – Ostateczne wyjasnienie kwestii miejsca spoczynku pilsudczyka z pewnoscia nie bylo tez istotne w czasie komuny. A potem to sie wszystko potoczylo swoja droga. Ktos wybudowal tu dom i tak pomnik znalazl sie w prywatnym ogródku…
