Czaszka pod palacem

Pod palacem Oginskich odkryto ludzkie szczatki. Na pojedyncze kosci natrafiano juz wczesniej. Przemieszane z ziemia lezaly na pryzmach. Kiedy jednak znaleziono ludzka czaszke, budowlancy zawiadomili policje. Zwloki lezaly plytko – zaledwie pól metra pod ziemia, niedaleko bocznych drzwi. Przez dziesieciolecia mijali je wszyscy wchodzacy do lewego, pólnocnegoskrzydla palacu.
Gruntowna modernizacje osiemnastowiecznego palacu Oginskich prowadzi Akademia Podlaska. Jedna z najstarszych siedleckich budowli ma po remoncie stac sie reprezentacyjna siedziba wladz uczelni.
– Czaszka nalezala chyba do mlodego czlowieka. Zeby bardzo dobrze zachowane – opowiada jedna z osób, która widziala znalezisko.
Dlaczego zmarlego pochowano w tak niezwyklym miejscu, tuz pod palacem? I kiedy mialo to miejsce? Tajemnice mogloby wyjasnic dokladne przebadanie szczatków. Wydaje sie jednak, ze nikomu na tym specjalnie nie zalezy.
Policja odstepuje
Po odkryciu znaleziska, na placu budowy pojawili sie policjanci. Policja i prokuratura uznaly jednak, ze odnaleziony szkielet nie jest wart zainteresowania.
– Byla to rutynowa interwencja patrolu policji. Policjanci stwierdzili, ze rzeczywiscie cos takiego ma miejsce. Powiadomiony zostal prokurator i podjeto decyzje o odstapieniu od czynnosci – mówi Beata Borkowska, rzecznik Komendy Miejskiej Policji w Siedlcach. – Co to znaczy, ze „podjeto decyzje o odstapieniu od czynnosci”? Nie przeprowadzamy ogledzin, ani nie zabezpieczamy szczatków. Widocznie prokurator uznal, ze nie bylo takiej potrzeby.
– Kto wiec zajmie sie szczatkami? – Najprawdopodobniej archeolog… – przypuszcza rzecznik siedleckiej Policji.
W Urzedzie Miasta na razie nic nie wiedza o znalezisku: – Ta sprawa jeszcze do nas nie trafila – twierdzi Joanna Skolimowska-Szpura z Urzedu Miasta w Siedlcach. – Jesli zostanie do nas przekazana, to pochówek odbedzie sie na koszt miasta. Tak zawsze dzieje sie w podobnych przypadkach – wyjasnia rzecznik.
Pod okiem konserwatora
Odnalezione pod palacem Oginskich szczatki trafily tymczasowo do siedleckiej delegatury Sluzby Ochrony Zabytków.
– Jestesmy w trakcie prac. Dalsze postepowanie uzalezniamy od ich wyniku. Jesli znajdziemy wiecej szczatków, bedziemy sprawdzac, z jakiego okresu pochodza. Jesli okaze sie, ze pochodza z najnowszego okresu, to skierujemy sprawe do odpowiednich organów, które – chca czy nie chca – beda musialy sie tym zajac, bo nakaze im to prokurator – twierdzi dyrektor Stanislaw Fiedorczuk z siedleckiej delegatury Sluzby Ochrony Zabytków.
Poniewaz palac Oginskich jest obiektem zabytkowym, jego modernizacja podlega scislemu nadzorowi sluzb konserwatorskich. Czy mozemy spodziewac sie kolejnych mniej lub bardziej sensacyjnych odkryc? Moze pod nowszymi warstwami farby pojawia sie, na przyklad, osiemnastowieczne malowidla?
– Badania majace ustalic ewentualne wystepowanie malowidel byly robione juz wczesniej. Pod tynkami znaleziono rózne rzeczy: luki, zaglebienia, gdzie staly piece… – opowiada Stanislaw Fiedorczuk.
Modernizacja palacu Oginskich moze wiec powiekszyc wiedze o historii palacu. W miare postepu robót wydawane sa zalecenia konserwatorskie. Wiadomo, ze przy modernizacji pojawiaja sie nowe, nieprzewidziane sytuacje. Pierwotny projekt przebudowy moze wiec podlegac modyfikacjom.
Dwa tygodnie temu na dziedzincu palacu rozpoczely sie badania archeologiczne. Maja potrwac okolo miesiaca.
– Oprócz szczatków zwlok – nie wiadomo, czy byl to caly szkielet, czy tylko jego czesc – odnaleziono fragment bruku, najprawdopodobniej uformowany jako sciek odprowadzajacy wody opadowe od budynku. Mniej wiecej na tym samym poziomie znaleziono fragmenty szkieletu – mówi Stanislaw Fiedorczuk. – Skad wziely sie zwloki? Mozemy sie domyslac róznych rzeczy. Ale na razie nic oficjalnie nie bede mówil – ucina konserwator zabytków.
Pochówek wrzesniowy?
Domysly prowadza do czasów II wojny swiatowej. – We wrzesniu 1939 r. w siedleckim szpitalu przebywalo bardzo wielu rannych. Szpital byl przepelniony. Prowizoryczny lazaret urzadzono w pomieszczeniach pobliskiego palacu. Zmarlych grzebano w poblizu. Plytko zakopane zwloki moga wskazywac wlasnie na taki pospieszny, frontowy pochówek. Pózniej przeprowadzono ekshumacje i zwloki przeniesiono na cmentarz. Byc moze jednak nie wszystkich ekshumowano – przypuszcza Joanna Zielinska, regionalistka z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Siedlcach.
Mozliwe jednak, ze zwloki sa o kilka lat starsze i pochodza z lat powojennych, a pod palacem skrycie pochowano, na przyklad, anonimowa ofiare Urzedu Bezpieczenstwa. Ale czy kiedykolwiek dowiemy sie prawdy?