W dwóch gminach powiatu minskiego niektórzy radni od kilku lat nie skladaja oswiadczen majatkowych lamiac tym samym prawo. Czy jest jakis bat na takich niefrasobliwych radnych?
Po raz pierwszy radni wszystkich szczebli samorzadu, czlonkowie zarzadów powiatów, wójtowie, burmistrzowie, kierownicy jednostek organizacyjnych oraz osoby wydajace decyzje administracyjne z upowaznienia wójta, starosty czy burmistrza zostali zobowiazani do skladania oswiadczen majatkowych za 2002 rok. Wówczas byla to zupelna nowosc w zyciu spolecznym. Dane z oswiadczen majatkowych, czyli wysokosc dochodów, zródla pochodzenia oszczednosci, nieruchomosci wraz z podaniem ich wartosci, mienie ruchome (glównie samochody) oraz wszelkie zobowiazania finansowe powyzej 10 tys. zlotych, staly sie ogólnie dostepne dla kazdego mieszkanca. Wywolaly dyskusje wsród jednych i niezadowolenie wsród tych, którzy nie ujawnili wszystkiego, gdyz – jak wówczas twierdzili – zle zinterpretowali polecenia wpisane w rubrykach. Intencja wprowadzenia takich oswiadczen byla próba kontroli wladz i urzedników, którzy maja wplyw na podejmowanie istotnych decyzji w zyciu spolecznym i którzy za korzystne decyzje dla obywatela, czy spólki startujacej w przetargu, mogliby otrzymywac profity. Mial to byc jeden z mechanizmów ukrócenia prób korupcji i wprowadzenia przejrzystosci dzialan ludzi „ze swiecznika”.
W 2005 roku mozna juz spokojnie dokonywac porównan oswiadczen majatkowych zlozonych za lata 2002-2003-2004. Czynia to takze kazdego roku
w stosunku do radnych przewodniczacy rad, a w stosunku do urzedników – wójtowie. Najczesciej jednak opinia osób weryfikujacych oswiadczenia majatkowe jest pozytywna i brzmi: „starosta (wójt, burmistrz) nie stwierdzil nieprawidlowosci”. Taka opinie wydal m.in. byly starosta minski, Czeslaw Mroczek oceniajac oswiadczenia majatkowe czlonków zarzadu i kierowników powiatowych jednostek.
I gdyby polegac na takiej opinii, skladanie oswiadczen majatkowych byloby zwykla fikcja. Bardzo powaznie do analizy oswiadczen majatkowych podeszly za to urzedy skarbowe. – Analizujac oswiadczenie majatkowe – wyjasnia zastepca naczelnika Urzedu Skarbowego w Minsku, Mariola Sadoch – Urzad Skarbowy jest uprawniony do porównania tresci analizowanego oswiadczenia oraz zalaczonej kopii zeznania w roku podatkowym z trescia uprzednio zlozonych oswiadczen, uwzgledniajac takze zeznanie o wysokosci osiagnietego dochodu w roku podatkowym malzonka. Analizy danych zawartych w oswiadczeniu dokonuja równiez osoby, którym taki dokument zlozono (przewodniczacy rady powiatu, wojewoda, starosta).
Kazdy z samorzadów mógl zapoznac sie z wnioskami, jakie zostaly wyciagniete przez pracowników „skarbówek”. W stosunku do oswiadczen zlozonych przez radnych i kierowników jednostek starostwa, minski Urzad Skarbowy wypunktowal kazdego indywidualnie, wskazujac, jakie bledy popelnili przy wypelnianiu dokumentu. Jakie najczesciej to byly bledy?
– Wsród stwierdzonych przez tutejszy urzad bledów – wyjasnia Mariola Sadoch – wymienic mozna: niewykazywanie wszystkich zródel dochodów, wykazywanie posiadania domu bez wskazania dzialki, wykazanie zobowiazania pienieznego bez okreslenia wobec kogo, w zwiazku z jakim zdarzeniem, w jakiej wysokosci zostalo udzielone, wykazywanie papierów wartosciowych nie podajac ich ilosci, wartosci nabycia, roku i emitenta oraz niezaznaczanie, czy dany skladnik majatku stanowi wspólnosc malzenska czy tez majatek odrebny skladajacego oswiadczenie. Popelniane bledy spowodowane sa raczej niewiedza w zakresie wypelniania oswiadczenia majatkowego i nieprecyzyjnym podawaniem danych.
Oprócz bledów wynikajacych z pomylek i niewiedzy w oswiadczeniach niektórych osób w starostwie minskim znalazly sie nieprawidlowosci duzo powazniejsze. Po weryfikacji dochodów
i wydatków pojawily sie watpliwosci co do mozliwosci zaspokajania biezacych potrzeb zyciowych. – Te osoby beda „przeswietlone” przez Urzad Skarbowy – skomentowal przewodniczacy Rady Powiatu, Sylwester Zbrzezny.
Jakie konsekwencje groza za
podanie nieprawdziwych danych
w oswiadczeniach? – Tok postepowania w przypadku podejrzenia, ze osoba skladajaca oswiadczenie majatkowe podala w nim nieprawde lub zataila prawde, reguluje ustawa – wyjasnia Mariola Sadoch. – W takich sytuacjach podmiot dokonujacy analizy oswiadczenia wystepuje do dyrektora Urzedu Kontroli Skarbowej wlasciwego ze wzgledu na miejsce zamieszkania osoby skladajacej oswiadczenie z wnioskiem o kontrole. W przypadku podania w oswiadczeniu majatkowym nieprawdy lub zatajenia prawdy ustawodawca okreslil odpowiedzialnosc na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego.
Art. 233 § 1 [falszywe zeznania przyp. autora]. Kto, skladajac zeznanie majace sluzyc za dowód w postepowaniu sadowym lub w innym postepowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawde lub zataja prawde, podlega karze pozbawienia wolnosci do lat 3.
Na radnych i urzedników, którzy skladaja watpliwej jakosci oswiadczenia, jest „bat” w postaci paragrafów i kar. Natomiast co zrobic z radnym, który w ogóle nie sklada oswiadczenia majatkowego? W Radzie Gminy Minsk radny Andrzej Bazyl juz dwa lata z rzedu takiego oswiadczenia nie sklada. W gminie Stanislawów od trzech lat konsekwentnie
7 radnych (na 15 zasiadajacych w samorzadzie) – Stanislaw Kacprzyk, Marek Kaim, Piotr Matusik, Jacek Michalak, Jan Plochocki, Stanislaw Sasim, Stanislaw Slowik, nie dopelnia obowiazku skladania oswiadczen. Niewatpliwie bezpieczniej jest w ogóle nie wypelniac dokumentów, anizeli wypelnic i narazac sie przez to na kontrole i klopoty. Czy nie jest to dobry sposób na obejscie prawa i unikanie weryfikacji oswiadczen, porównywania ich z PIT przez Urzad Skarbowy? – Oswiadczenia majatkowe skladane sa do przewodniczacych rad, wojewody, starosty, wójta itd. – mówi Mariola Sadoch – Sa oni ustawowo zobligowani do weryfikacji rzetelnosci obowiazku skladania przedmiotowych oswiadczen oraz w przypadku niezlozenia oswiadczenia majatkowego w terminie, stosowania sankcji okreslonych w ustawie o samorzadzie.
Kara dla opornego radnego, zwlaszcza samorzadu gminnego, nie jest zbyt dokuczliwa. Po prostu nie otrzymuje on diety do czasu, az takie oswiadczenie zlozy. A diety radnych w gminach sa duzo nizsze niz radnych powiatowych czy wojewódzkich. Z jednej strony prawo jest wyjatkowo restrykcyjne dla tych, którzy wypelniaja prawny obowiazek, ale matacza w swoich oswiadczeniach majatkowych, a tych, którzy wymiguja sie od obowiazku i oswiadczen w ogólne nie skladaja, prawo traktuje ulgowo.
