W październiku 1944 r. w Hermanowie niedaleko Wojcieszkowa został zastrzelony podczas obławy UB komendant wojcieszkowskiego Rejonu AK, por. Piotr Żudrak, ps. „Tadeusz”. W październiku 2014 r. na skwerze w centrum Wojcieszkowa stanął pamiątkowy głaz, a na nim pojawiła się tablica poświęcona żołnierzom V Rejonu AK Wojcieszków Obwodu Łuków.
Historia por. P. Żudraka jest wciąż owiana mgłą tajemniczości. Wiele faktów z ostatnich lat i miesięcy życia tego bohaterskiego żołnierza i polskiego patrioty wyświetlił już jego bratanek, dr Piotr Żudrak z Wrocławia. Część wciąż czeka na wyjaśnienie, np. wciąż nie wiadomo, gdzie został pochowany por. P. Żudrak. Szczegóły z życia dowódcy V Rejonu AK w Wojcieszkowie opisywaliśmy latem ub. roku (w Internecie opublikowano artykuł na jego temat w styczniu tego roku).
Z inicjatywą upamiętnienia żołnierzy AK pamiątkową tablicą w Wojcieszkowie kilka miesięcy temu wystąpił dr P. Żudrak oraz Komitet „Społeczna Grupa Inicjatywna Tablica Pamięci AK”. Działania kilkuosobowego Komitetu wspierało grono kilkudziesięciu osób zaangażowanych i popierających ideę utworzenia swoistego pomnika w Wojcieszkowie. Wiosną rozpoczęto działania organizacyjno-prawne zmierzające do zrealizowania zamierzeń. Koordynacją tych działań zajmowali się m.in. Arkadiusz Pogonowski z Łukowa oraz Magdalena Mitura z Woli Bystrzyckiej. Wspomniany Komitet zgromadził fundusze na pomnik. Pieniądze wpłacali jedynie prywatni ofiarodawcy. Zarówno Komitetu Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa, jak i Rada Gminy obiecały finansowe wsparcie inicjatywy, ale dopiero w przyszłym roku. O podjętych pracach, sukcesach i trudnościach informowaliśmy Czytelników w artykule „Upamiętnianie z przeszkodami”.
Pomnik z tablicą uroczyście odsłonięto w niedzielę, 26 października. Do Wojcieszkowa przyjechali kombatanci AK, żołnierze z 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego z Dęblina, przedstawiciele samorządów: wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, delegat wojewody lubelskiego, społecznicy z różnych stowarzyszeń, młodzież szkolna, krewni por. P. Żudraka, a także reprezentanci Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa. Pomnik odsłonił żołnierz AK obwodu łukowskiego, porucznik Julian Bosek, dr P. Żudrak i Janusz Wylotek – wójt gminy Wojcieszków.
Podczas uroczystości była obecna Kompania Reprezentacyjna 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego z Dęblina oraz Orkiestra Dęta Łukowskiego Towarzystwa Muzycznego im. Antoniego Próchniewicza. Pomnik poświęcił kapelkan wojskowy, ks. mjr Tadeusz Gryglicki.
– Na wojcieszkowskiej ziemi miały miejsce wydarzenia dramatryczne. Tu byli i działali ludzie, żołnierze AK, których czyny cechowało bohaterstwo i poświecenie. Między innymi dzięki nim dzisiaj Polska jest wolna i niepodległa. To właśnie im jest poświecony pomnik z tablicą, na której został wyryty napis: „„W hołdzie Komendantom, Oficerom i Żołnierzom V Rejonu Armii Krajowej Wojcieszków Obwód Łuków poległym, zamordowanym i tym, którzy w walce przetrwali, by Polska była wolna i niepodległa…”. Cieszymy się, że nasza inicjatywa znalazła zrozumienie wśród ludzi dobrego serca i władz lokalnych, dzięki czemu, w ciągu pół roku na wojcieszkowskim skwerze stanął ten pomnik. W imieniu Komitetu dziękuje wszystkim ofiarodawcom z całej Polski, którzy przyczynili się do urzeczywistnienia naszych zamiarów – powiedział A. Pogonowski.
Pomnik wykonał łukowski rzeźbiarz, społecznik i regionalista – Andrzej Zdrojewski. (PGL)
Pisaliśmy już na ten temat:
► Gala w Sejmie
► Upamietnienie z przeszkodami
► Uhonorują partyzantów „TS” nr 33 z 24.08.2014 r.
► Wojcieszkowa nie stać na pomnik „TS” nr 20 z 25.05.2014 r.
► Wyklęty z Wojcieszkowa „TS” nr 40 z 6.10.2013 r.
Dzięki wspaniałej postawie Ludzi Dobrego Serca, zostały upamiętnione czyny bohaterów Armii Krajowej. Chwała tym, którzy pamiętali…
Piotr Żudral
Wrocław
Słowa napisane przez pana Piotra Żudraka, bratanka tego odważnego oficera z „przedwojenną marką” to prawda. Dzięki ludziom z sercem i ludziom z umiejętnościami organizacyjnymi, w Wojcieszkowie, miejscowości, której społeczność nie zawsze i nie we wszystkim jest zgodna, udało się upamiętnić por. Piotra Żudraka, komendanta Rejonu AK i wszystkich żołnierzy niepodległościowego podziemia. To sukces. Ważne jest również to, że kiedyś szkolono polskich żołnierzy tak, że nie mieli żadnych obiekcji, jaką drogę wybrać w sytuacji, z której, wydawałoby się, wyjścia już nie ma…
Niech nowy wojcieszkowski głaz z tablicą poświęcona bohaterom z AK uczy nas też tego, by nie doprowadzać do sytuacji, gdy do ich rozwiązania trzeba sięgać po broń i kierować ją ku naszym bliźnim.
Jeżeli ten pomnik w Wojcieszkowie ma gloryfikować wszystkich AK-owców z terenu Wojcieszkowa to jestem załamany. Nie znam zasług por. Piotra Żudraka, ps. „Tadeusz”, dlatego też nie chcę rozgrzeszania AK. Ci akowcy, którzy strzelali do żołnierzy LWP i milicji mający wyroki śmierci do dziś niewykonane za popełnione zbrodnie, rozboje i grabież mienia ludności okolicznych wsi nie mogą być tym pomnikiem rozgrzeszeni. Mój ojciec oficer 22 pułku piechoty kilkakrotnie staczał boje w rejonie Łukowa, Wojcieszkowa, Woli Gułowskiej, Oszczepalina, Serokomli z niby akowcami bandytami rabującymi i zabijającymi tych, którzy nie chcieli oddać im tucznika czy konia. Czy ten honorowany pomnikiem w Wojcieszkowie bohater nie był jednym z nich? Dlaczego nie współpracował z wojskiem w odzyskiwaniu niepodległości i za co był ścigany przez Urząd Bezpieczeństwa to warto społeczeństwu Wojcieszkowa wyjaśnić?
Panie Grzegorzu, jestem perfekcjonistą historycznym i sprawdziłem informację o 22. pp 8 dywizji drezdeńskiej. Stacjonował on w Mordach, po czym uczestniczył w w akcji praskiej. Skoro tak, jego pododdziały nie uczestniczyły w zwalczaniu podziemia niepodległościowego. W tym czasie, w strukturach II Armii, w Łukowie, stacjonował 22. pułk artylerii, którego dowódcą był ppłk. Starobogatow. Nie wierzę, by artylerzyści ganiali po polach akowców. Czyniła to Informacja Wojskowa, KBW i “chłopaki”” z UBP.