Ilość produkowanej energii z wiatraków w Polsce stale rośnie, co przekłada się m.in. na poprawę jakości powietrza, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego czy różnego rodzaju profity finansowe dla gmin i ich mieszkańców.
W województwie mazowieckim działa obecnie szereg farm wiatrowych, które zasilają setki tysięcy gospodarstw domowych oraz przynoszą korzyści dla rolników i gmin. Co oznacza powstanie farmy wiatrowej dla lokalnej społeczności? Jak niemal niesłyszalna produkcja energii może wpływać na życie mieszkańców, budżet gminy czy stan środowiska?
CZYM SĄ FARMY WIATROWE?
Energia, z której człowiek korzysta każdego dnia, może pochodzić z nieodnawialnych zasobów lub odnawialnych źródeł. Charakterystyczną cechą tych pierwszych jest to, że się wyczerpują, a ich szybkie odtworzenie nie jest możliwe. Co więcej, zużywanie węgla kamiennego czy ropy naftowej do wytwarzania energii wiąże się z emisją dwutlenku węgla, tlenków siarki, tlenków azotu, czadu oraz wielu innych substancji, które negatywnie wpływają na stan atmosfery.
Pomimo tego że w pierwszej połowie 2024 roku po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej produkcja energii z OZE była większa niż w przypadku paliw kopalnych, wydatki Polski na import tego typu paliw pozostają na bardzo wysokim poziomie – w samym 2023 r. wyniosły 138 mld zł, a od 2014 r., uwzględniając inflację, łączna kwota sięga 1,2 bln zł1. Zdecydowanie bardziej przyjazne środowisku naturalnemu są odnawialne źródła energii. Do kategorii tej zaliczają się m.in. farmy wiatrowe, czyli zespoły elektrowni wiatrowych produkujące prąd przy wykorzystaniu siły wiatru. W Polsce pierwsze turbiny zaczęły produkować energię w 1991 roku. W 2024 roku, według Instytutu Energetyki Odnawialnej, w Polsce działa 1400 instalacji wiatrowych, o mocy zainstalowanej wynoszącej ponad 9 GW. Przez ponad 30 lat farmy wiatrowe sukcesywnie stawały się częścią rodzimego krajobrazu Polski.
ZIELONA ENERGIA, KTÓRA OPŁACA SIĘ KAŻDEMU
O zaletach energetyki wiatrowej mówi się głównie w kontekście tego, że jej wpływ na środowisko naturalne jest dużo mniejszy niż w przypadku zasobów nieodnawialnych. Czas potrzebny na spłacenie tzw. długu węglowego, czyli ilości gazów cieplarnianych emitowanych w trakcie pełnego czasu funkcjonowania produktu, wynosi około 7-8 miesięcy. W tym okresie farma wiatrowa wytwarza tyle czystej energii, że jej produkcja pozwala zrekompensować emisje CO2 powstałe podczas całego cyklu życia elektrowni. Tymczasem elektrownia węglowa generuje swój dług w całym okresie produkcji energii elektrycznej.
Nie każdy również wie, że farmy wiatrowe to także znaczące korzyści dla gminy i jej mieszkańców. Przede wszystkim finansowe – w końcu realizacja inwestycji wiąże się z corocznymi wpływami z podatków do budżetu gminy. Na realizacji projektu zyskują okoliczne firmy, z którymi inwestor może podjąć współpracę. Z kolei dla lokalnej społeczności farmy są z jednej strony potencjalnym miejscem pracy, z drugiej zaś – szansą na obniżenie kosztów energii elektrycznej, co dziś ma szczególne znaczenie.
KORZYŚCI I SZANSA DLA ROLNIKÓW
Nikt bardziej niż rolnicy nie zda- je sobie sprawy z wyzwań związanych z postępującymi zmianami klimatycznymi: suszą, rosnącymi kosztami energii, anomaliami pogodowymi czy wzrastającymi kosztami energii elektrycznej. Problem stanowią także zagrożenia hydrologiczne będące skutkiem utrzymującej się przez długi czas wysokiej temperatury powietrza i niskiego poziomu opadów. Wszystkie te czynniki mogą powodować wcześniejsze kwitnienie roślin, wydłużenie okresu wegetacyjnego, a także zmiany terminu prac agrotechnicznych, czyli wpływają na ostateczne nakłady finansowe i dochody rolników. Aby sprostać tym wyzwaniom, konieczne jest poszukiwanie rozwiązań oferujących nie tylko korzyści ekonomiczne, lecz także długoterminową ochronę przed zmianami klimatycznymi. Z pomocą przychodzą tutaj odnawialne źródła energii, które wpływają korzystnie na środowisko w skali lokalnej.
MITY I FAKTY, CZYLI JAK DZIAŁAJĄ WIATRAKI
Choć wiele regionów zdołało się już przekonać o korzyściach płynących z energetyki wiatrowej, szkodliwe mity na jej temat nadal są żywe. Jedna z najczęściej wymienianych obaw dotyczy hałasu generowanego przez wiatraki. Tymczasem emitują one takie same dźwięki jak standardowe urządzenia domowe, a zgodnie z prawem farmy wiatrowe muszą spełniać bardzo restrykcyjne normy akustyczne. Ponadto warto podkreślić, że według ekspertów generowane przez wiatraki infradźwięki, czyli fale dźwiękowe niesłyszalne dla człowieka, nie mają negatywnych skutków dla organizmu. Ich poziom jest zbliżony do tego, który jest wytwarzany przez fale morskie.
Budowa farm wiatrowych w minimalnym stopniu ingeruje w otaczający krajobraz i środowisko naturalne. Wynika to z przepisów prawnych regulujących każdą inwestycję tego typu. Farmy nie mogą być zlokalizowane na trasie wędrówek ptaków i ich korytarzy migracyjnych, ani na obszarze siedlisk wrażliwych gatunków. Przed wydaniem decyzji środowiskowej dokonywana jest pełna inwentaryzacja fauny i flory. Prowadzone są również obserwacje ptaków, które pozwalają na stworzenie „modelu ryzyka kolizji”. Wpływ na miejsce inwestycji mają dodatkowo badania chiropterologiczne, których celem jest wyeliminowanie potencjalnego zagrożenia dla nietoperzy.
Farmy nie pogarszają zatem komfortu życia ani ludzi, ani zwierząt. Wprost przeciwnie – regularnie go podnoszą dzięki redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Źródła:
- Raport „Transformacja energetyczna w Polsce Edycja 2024”, https://www.forum-energii.eu/transformacja-edycja-2024.
