W związku z zaplanowaną 26 marca wizytą prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego w Siedlcach prezydent miasta, Wojciech Kudelski zaapelował na wernisażu wystawy malarstwa Zygmunta Urbanowicza do osób, które pamiętają przybycie Dzieci Zamojszczyzny do Siedlec, o zgłaszanie się.
– Pomyślałem, że wizyta głowy państwa w naszym mieście jest dobrą okazją do upamiętnienia dramatu Dzieci Zamojszczyzny. Uważam, że jest to szczególnie ważne teraz, gdy coraz częściej słychać, że to Niemcy byli przymusowo wysiedlani. Należy pamiętać, że i Polacy, polskie dzieci były przymusowo wysiedlane, i to w bydlęcych wagonach – powiedział prezydent, Wojciech Kudelski.
– Być może mieszkają jeszcze w Siedlcach osoby z tego transportu – zasugerował ktoś z przybyłych.
– Mamy listę tamtych dzieci. Powoli do nich docieramy – wyjaśnił zastępca dyrektora Muzeum Regionalnego, Sławomir Kordaczuk. – Nasze Muzeum przyłączyło się do tych poszukiwań – dodał.
***
Dzieci Zamojszczyzny – to określenie, dotyczące dzieci, mieszkających na
Zamojszczyzna, zgodnie z rozporządzeniem reichsfuhrera SS, Heinricha Himmlera, została uznana za pierwszy niemiecki teren osiedleńczy w Generalnym Gubernatorstwie.
Akcja masowego wysiedlania polskiej ludności, przeprowadzona w ramach Generalnego Planu Wschodniego, rozpoczęła się w nocy z 27 na 28 listopada 1942 roku, w Skierbieszowie i okolicznych wsiach. Objęto nią powiaty: hrubieszowski, tomaszowski i zamojski i biłgorajski. Wysiedlenia te zakończyły się w marcu 1943 r.
Dla niektórych mieszkańców było to kolejne wysiedlenie – gdyż na Zamojszczyźnie znalazło schronienie sporo osób, wcześniej wysiedlonych z ziem polskich bezpośrednio wcielonych do Rzeszy (jednymi z pierwszych byli poznaniacy, przywiezieni tu w 1939 r.). Wysiedlonych przetrzymywano i dokonywano selekcji w obozach, zlokalizowanych w
W miejsce wysiedlonych Polaków hitlerowcy sprowadzili osadników niemieckiego pochodzenia z: Rosji, Rumunii i innych państw.
Dzieci odebrane rodzicom były osobno przewożone w wagonach bydlęcych (w jednym wagonie przewożono od 100 do 150 dzieci) do obozów śmierci na
Wieść o dramacie Dzieci Zamojszczyzny szybko obiegła cały kraj. Polscy kolejarze przekazywali wiadomość o transportach dzieci do obozów mieszkańcom miast, w których znajdowały się stacje postojowe. Na stacjach: Sobolew, Żelechów, Siedlce, Garwolin, Pilawa i Warszawa ludność miejscowa podjęła ryzyko pomocy, a nawet odbicia dzieci z rąk Niemców.
"Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943-1945" oraz pełną poświęcenia akcję ratunkową mieszkańców Siedlec i okolic opisała Beata Kozaczyńska. (Książkę wydało stowarzyszenie tutajteraz.) tekst i zdjęcia Ana
Zobacz również:
Część dzieci, u których niemieccy lekarze-antropolodzy stwierdzili obecność odpowiednich cech rasowych, przeznaczono do germanizacji w niemieckich rodzinach i domach dziecka. Z kilkunastu tysięcy przeznaczonych do germanizacji udało się po wojnie odzyskać około 800. Zbrodnia ta była rozpatrywana w Norymberdze. Z polskiej strony zeznawała trójka dzieci oraz Zygmunt Klukowski – lekarz ze Szczebrzeszyna, znający warunki obozów w Zwierzyńcu i Biłgoraju. (za Wikipedią)
» Malarstwo Zygmunta Urbanowicza
??
Ktoś chyba przegina ( z całym szacunkiem dla prezydenta Kudelskiego). Żeby uatrakcyjnić wizytę głowy Państwa, nie trzeba chyba posługiwać sie takimi sposobami. Tragedia Dzieci Zamojszczyzny jest zbyt doniosłą sprawą aby mieszać ją z polityką. A w nawiasie, praca p. Kozaczyńskiej wg. mnie jest bardzo mierna, napisana stylem, który nuży czytającego i nie pozwala naprawdę zainteresować się tematem, więc nie dziwię się, że jest na siłę promowana, tylko w jakim celu?
Odkrywanie kart historii
Jestem zaskoczony komentarzem ?? Tragedia Dzieci Zamoiszczyzny powinna być przypominana, powinna wejść do podręczników historii. Niemiecka Wspólnota Wypędzonych robi tak dużo zamieszania w całym świecie, że jeżeli nie będziemy reagować i pokazywać własnej tragedii, to ten “medialny świat” czerpiący wiedzę z reklam telewizyjnych gotów jest wmówić, że to my rozpęt5aliśmy II wojnę światową, budowaliśmy obozy pracy i niszczyliśmy żydów. Dla tego uważam, że dobrze się stało, że ten temat został zaproponowany przez kancelarię Prezydenta jako wiodący podczas wizyty w Siedlcach
Ciekawy pomysł godny poparcia…
Choć jestem zwolennikiem pozostawienia historii w podręcznikach i historykom, a tym samym gorącym przeciwnikiem poszerzania i wzmacniania antagonizmów pomiędzy narodami – sąsiadami to jednak uważam, iż to jest dobry i ciekawy pomysł. Można jedynie mieć żal, że dopiero teraz ktoś się tym zainteresował. Warszawa ma swoje Powstanie Warszawskie, którym się wręcz chełpi określając go mianem najważniejszego w całym kraju. Chyba nadszedł już czas pokazać, iż bohaterowie chodzili nie tylko jej ulicami. My Siedlczanie też mamy powód do dumy – w tym szczególnie ja, gdyż w akcji uwalniania Dzieci z Zamojszczyzny brała udział moja rodzina. A dokładnie dziadkowie. Z przekazów rodzinnych wiem, iż podczas uwalniania dzieci z wagonów zginęło wielu mieszkańców naszego miasta. Choć pociąg był podobno słabo strzeżony to jednak jeden karabin maszynowy zainstalowany na dachu jednego z wagonów wystarczył, aby śmierć poniosło bardzo wiele osób. Mężczyźni prawie, że z gołymi rękami – bo tylko z jednym karabinem – rzucili się na Niemców odwracając tym samym ich uwagę, zaś kobiety w tym samym czasie uwalniały dzieci. Niestety duża część tych dzieci już nie żyła. Jednym z uratowanych chłopców i adoptowanych potem przez moich dziadków jest dzisiaj ceniony w całym kraju historyk, wykładający na wielu najważniejszych uczelniach w Polsce o ugruntowanej pozycji naukowej. Proszę wybaczyć, że nie wymienię jego nazwiska albowiem nie chcę w działać wbrew jego woli. Myślę, że byłby to dobry materiał na film i promocję zarazem w sensie historycznym regionu. Pod tym względem wcale nie ustępujemy Warszawie, a tymbardziej powinniśmy być dumni z naszych przodków, gdyż był to ich spontaniczny zryw p-ko Niemcom i nieludzkiemu traktowaniu małych dzieci. Jestem jak najbardziej za, jeśli chodzi o działania zmierzające do tego, aby wszyscy poznali prawdę o tamtych czasach… Pozdrawiam.
do nn
Z tego, co mi wiadomo, książka pani Kozaczyńskiej jest jedyną, poświęconą tej tematyce. Zamieściłam zdjęcie jej okładki jako ilustrację do apelu prezydenta ze względu na zdjęcia dzieci.
??
Nie neguję tragedii Dzieci Zamojszczyzny, ani bohaterstwa ludzi niosących im pomoc. Całkowicie sie zgadzam z tym, że należy o tym mówić i pisać jak najwiecej. Tylko, czy do tego, aby przypominać tę bolesną sprawę potrzeba wizyty głowy Państwa. Kto kogo ma w ten sposób promować, ja uważam, że jeżeli chodzi o Siedlce, to sprawa pamięci o umęczonych dzieciach jest nam bliższa niż wizyta p. Prezydenta. Rozumiałbym również, gdyby ta wizyta była zaplanowana na jakaś konkretną rocznice tamtych wydarzeń, ale dopasowywanie tematu do kampanii wyborczej jest niesmaczne. Nie wolno bawić sie w politykę na grobach. I taka jest moja opinia, do której mam prawo, tak jak inni maja prawo nie zgadzać się z nią. A co książki p. Kozaczyńskiej, to nie pisałem o ilości publikacji na ten temat, tylko co do treści i stylu jakim jest napisana. Czy można uznać za wartościową publikację tylko dlatego, że nikt na ten temat jeszcze nie napisał? Podtrzymuję swoją opinię, że że książka jest mierną praca i myślę, że do jej wydania nie przyczynił się temat, ale status autorki.
nn
Jak Pan zauważył, na temat połączenia wizyty prezydenta z Dziećmi Zamojszczyzny nie napisałam ani słowa. Nie czytałam książki pani Kozaczyńskiej, zatem nie będę się na jej temat wypowiadała. Ani autorki, ani innych jej publikacji nie znam.
Losy dzieci…
Pragnę poinformować, że promocja książki pt. “Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943-1945” ODBYŁA SIĘ PONAD DWA LATA TEMU. W tej chwili, z uwagi na dawno wyczerpany nakład oraz ogromne zainteresowanie poruszoną problematyką, niezwykle nośnym tematem – zwłaszcza w ostatnim czasie – przygotowuję jej wznowienie. Być może jej treść nuży czytelnika, bowiem w publikacji podaję konkretne fakty historyczne. Książka nie miała za zadanie wywołać sensacji. Starałam się dotrzeć głównie do źródeł archiwalnych i zamieścić wyczerpujące dane, nie od strony kryminalnej, ale naukowej. Zainteresowanych odsyłam do mojego artykułu pt. “Poruszenie Siedlec 43” zamieszczonego w “Karcie” (2008, nr 54, s. 96-106). A tak przy okazji: nie wiem, czy to dobrze, czy źle, ale Jacek Kozaczyński nie jest moim mężem ani bratem. Autorka
prawda i fałsz o wysiedlonych i pomocy mieszkańców Siedlec
Panie Michale. Byłam w tym transporcie z końca stycznia 1943 roku. Był to transport zaplanowany przez Niemców i skierowany do tzw. wsi rentowych na terenach powiatu siedleckiego. Pociąg – widmo, z zamarzniętymi staruszkami i dziećmi otwarto na stacji Siedlce. Obowiązkiem starostwa siedleckiego i prezydenta miasta – P. Zdanowskiego, było udzielenie pomocy. Pani Beata Kozaczyńska podaje adresy szpitali, domów dziecka, domu starców u Sióstr Albertynek, gdzie te dzieci umieszczano. Chwała Jej za tę benedyktyńską pracę w Archiwum. Nikt nie musiał walczyć o te dzieci, nie było żadnego karabinu maszynowego na dachu wagonu kolejowego, żaden kolejarz nie odbijał wagonu, aby ratować te dzieci.To legenda dorabiana prawdopodobnie przez Pana W. PrzyRynku w Siedlcach była szkoła. Tam był punkt rozdzielczy, badanie lekarskie dzieci, oddawanie ich chętnym do opieki nad nimi. Wymagało to wiele ofiarności i miłości do dzieci, gdyż były one brudne, zawszone, głodne, chore.Nickowi NN odpowiadam, że obozu w Biłgoraju nie było. Moja Opiekunka już nie żyje, była to wspaniała Ciocia, przygarnęła mnie i siostrę.
do Janiny
Nigdzie nie pisałem na temat obozu w Biłgoraju, wiec nie wiem o co chodzi.
do Janiny i nn
O obozie w Biłgoraju wspomniałam, za Wikipedią, w mojej informacji.
W tejże Wikipedii znalazłam też informację, że: Od kwietnia 1944 r. w Biłgoraju działał obóz przejściowy dla partyzantów schwytanych w toku akcji “Sturmwind II”.
Pozdrawiam Państwa
do pani Beaty
Wartości historycznej pani książki nie oceniam, bo nie badałem źródeł historycznych na temat. Pani to robiła, pisząc prace doktorską i to jest fakt. Natomiast oceniłem styl i formę i tutaj swojego zdania nie zmieniam, gdyż mimo ogromnego zainteresowania tematem i chęci dokładnego przeczytania pani książki, niestety nie udało mi się wytrwać do końca. Być może to moja wina, ale ciągle uważam, że pani praca nie jest w stanie zainteresować czytelnika.
A tak naprawdę, to nie przypadek, że nosi pani takie nazwisko jak nasz poseł, nie ma co wypierać się rodziny.
???
W ferworze dyskusji na temat Dzieci Zamojszczyzny pomijamy fakt, który ją wywołał, a faktem tym jest planowana wizyta głowy Państwa w Siedlcach. Nadal twierdzę, że podczas pobytu Prezydenta w Siedlcach jest cala masa innych tematow, bliższym większości mieszkańców i na tym trzeba sie skupić. Na temat Dzieci Zamojszczyzny proponuje zorganizować np. konferencje naukowa w IH Akademii Podlaskiej, bądź tez spotkanie z mieszkańcami i prelekcje na ten temat, ale łączenie tego z kampania wyborczą (powtarzam) uważam za nieetyczne. Bardzo interesuje mnie historia II Wojny Światowej. Znam ja z opwieści moich rodziców, którzy w trudnych wojennych warunkach (najpierw ojciec walczył AK), a póżniej przez kilka miesięcy narażając własną rodzinę ukrywał swojego dowódcę – uciekiniera z rosyjskiego aresztu, a matka w balii prałą jego ubrania, rojące się od wszy. A po wojnie doswiadczyl wielu nieprzyjemnych chwil za swoje przekonania, przekladało się to równiez na nas, dzieci AK-owca. Trzeba o tym mowić, ale na wszystko jest czas i pora.
ad vocem nn
Szanowny Panie,proponuję najpierw sprawdzić dokładnie temat mojej pracy doktorskiej (bynajmniej nie dotyczył Dzieci Zamojszczyzny), jest również wydana drukiem, ale nie proponuję lektury, bo i tak Pan nie doczyta do końca… A potem jeszcze proszę sprawdzić koligacje rodzinne. Życzę wytrwałości :-)Beata Kozaczyńska
do p. Beaty
Przepraszam za pomyłkę z tytułem pani pracy doktorskiej.
kiedy wspominam tamte wydarzenia…
Wszyscy piszący o wysiedlonych do Siedlec popełniają jeden bład, bo myślą, że bezpośrednio po wyrzuceniu z rodzinnego domu, zagnano nas na stację kolejową i przewieziono do Siedlec, Mrozów, Garwolina, Łosic… a to było tak, że wysiedlono nas do obozu w Zamościu lub Zwierzyńcu. Zima roku 1942/43 to ta zima, którą pokazują jako przykład “męczeństwa Niemców” pod Stalingradem. Współczuje się żołnierzom niemieckim, zamarznietym na mrozie.W tym samym czasie dzieci polskie zamarzają w nieogrzewanych barakach, ja byłam w tzw. konskim baraku, tj.dawnej stajni. Olbrzymie drzwi-wierzeje, u góry okna bez szyb, takie do wietrzenia stajni. W moim baraku nie było podłogi, tylko klepisko, na którym rzucono snopki słomy. Dni, noce, tygodnie, czasami miesiące w tym samym ubraniu, bez mycia się, bo nie bylo wody. To nie był dobrowolny ” trening przetrwania”, to była walka o życie i przetrwanie. Guzy z zamarzniętej krwi, czyraki, swędzące dłonie. Głód, zimno, strach, brak rodziców. Rano wodnista kawa, w obiad zupa z kapusty lub brukwi, w jednym garnuszku dla całej rodziny, 14 dkg chleba na cały dzień. Ja jeszcze żyję?!Kiedyś pod drutami przedostała się do nas Mama. Przyniosła w chusteczce kilka kostek cukru. Za bezpieczny powrót do swojego baraku oddała swoją złotą obrączkę. Obydwoje Rodzice zostali straceni później w Oświecimiu, tylko dlatego, że byli Polakami, wiec kiedy czasami słyszę w TV wypowiedź jakiegoś młodego człowieka, że wstyd mu, że Polacy nie pomagali Żydom, to myślę, że smutno, że nie znają męczeństwa swojego Narodu…
Droga Pani Janino!
Łączę wyrazy najwyższego szacunku dla Pani za to jaki przeszła Pani koszmar podczas tego transportu. Wola życia i przetrwania z pewnością mogłaby być inspiracją dzisiejszej młodzieży, która jak wiadomo nie od dziś traci pewne swoje cechy w dobie obecnych czasów, kiedy to staje się ona bardzo podatna na wpływy innych kultur i tożsamości narodowych. Od tych wydarzeń, których była Pani niestety świadkiem i uczestnikiem zarazem dzielą mnie dwa pokolenia, ponieważ mam dopiero 30 lat. Pomimo tego co Pani napisała z całym szacunkiem dla Pani trudno mi jest się pogodzić z faktem, iż zarówno moja babcia, a potem mama celowo z niewiadomych względów wprowadzały mnie w błąd w tym zakresie. A z Pani postu na to wygląda. Z relacji mojej rodziny wynika, iż to nie był jedyny transport Dzieci z Zamojszczyzny. Może akurat znajdowała się Pani w jednym z ostatnich, podczas których wydarzenia te miały miejsce tak, jak Pani to opisała. Nie wypowiadam się odnośnie publikacji Pani Beaty Kozaczyńskiej, ponieważ nie znam tej pozycji i tak prawdę powiedziawszy dopiero teraz się dowiedziałem o istnieniu jej książki. Można się przecież łatwo domyślić, iż podczas wojennej zawierusze wielu dokumentów zostało zniszczonych. Także dowody na istnienie wielu przejściowych stacji lub obozów zostało zniszczonych przez co nigdy do końca nie dowiemy się o prawdziwej skali nazistowskiego oblicza. Być może autorka dotarła jedynie do dokumentów opisujących tylko jeden transport dzieci. Ja osobiście wiem o trzech takich pociągach, które dotarły do Siedlec w odstępie kilkunastu nawet miesięcy. Akcja, w której brała udział moja babcia, a także jej brat, bratowa i szwagier brata miała miejsce akurat podczas zimy pod osłoną nocy. Wcale bym się nie zdziwił, gdyby się okazało, że nie zachowały się żadne dokumenty mówiące o tym jak również wszelkie pamiętniki. Był to jak już wspomniałem spontaniczny zryw mieszkańców naszego miasta.Chętnie podam analogiczny przykład. W 1920 roku, kiedy to Armia Czerwona uciekająca przed Piłsudskim wkraczała do Siedlec ludność cywilna zaalarmowana o tym fakcie schroniła się wszędzie, gdzie tylko się dało. Był to piękny letni dzień. Mieszkańcy jednego z osiedli przy ulicy Sienkiewicza (obecnie vis a vis SP 6) postanowili wspólnie dla wszystkich zrobić obiad. Kiedy dowiedzieli się, że Armia Radziecka wkracza do miasta wszystko pozostawili i pochowali się do domów, piwnic i schronów. Niestety jedna nic nie rozumiejąca jeszcze 3-letnia dziewczynka tak się schowała w trakcie zabawy, iż nawet dorośli nie byli w stanie jej odnaleźć. Kiedy zgłodniała postanowiła podejść do stołu i zjeść trochę gorącej zupy. Nie miała pojęcia o zagrożeniu ze strony bolszewików, którzy już wtedy byli obecni przy jej domu. Podczas gdy ta dziewczynka posilała się jeden z żołnierzy radzieckich postanowił podrażnić się z nią poprzez odbieranie jej talerza z zupą. Dziewczynka ta jednak nie miała ochoty na takie żarty i po chwili prawie cały talerz gorącej zupy wylądował na twarzy bolszewika. Ten niewiele myśląc przystawił jej pistolet do głowy z zamiarem pozbawienia jej życia. Życie tej dziewczynki uratował inny żołnierz radziecki przystawiając pistolet swojemu koledze. Mogę się założyć, że nie znajdą się żadne dokumenty potwierdzające także i tę historię. Dzielę się zatem swoją wiedzą opartą na relacjach i opowiadań rodziny, która nigdy nie była obojętna na ludzkie krzywdy i starała się pomóc każdemu, kto potrzebował pomocy, bez względu na to jakiego był wyznania. Nie ukrywam, iż rozpiera mnie duma opisując te wydarzenia, bowiem ich bohaterką była moja babcia, która zmarła zaraz po stanie wojennym. Pomimo iż daleko mi do poglądów partii, z której wywodzi się prezydent naszego miasta uważam, że jest to jego jedna z nielicznych jego trafionych decyzji. Warto nawet podczas prowadzonej kampanii wyborczej przez Prezydenta RP do Europarlamentu wspomnieć o tym, czym mogą się pochwalić Siedlczanie jeśli chodzi o historię. Warszawy nie byłoby bez Siedlec, Radomia, Płocka, Ostrołęki i innych mniejszych miejscowości, które mają ogromny udział tak w jej wyzwoleniu, jak w jej odbudowie. Inne miasta z pewnością bez skrupułów to zrobiły, czemuż więc zatem my tego nie możemy zrobić? Mam nadzieję, iż znajdzie się choć jeden świadek, który potwierdzi opisane przeze mnie historie, czego życzę nie tylko sobie, ale i również mieszkańcom naszego miasta.Życzę Pani Janinko dużo zdrowia, uśmiechu na twarzy oraz gorąco pozdrawiam.
Jestem światkiem losów Dzieci Zamojszczyzny,bo ich doświadczyłem
Jestem przekonany, że przypominanie wydarzeń historycznych i martyrologii Narodu Polskiego, w tym dzieci w okresie II Wojny Światowej, jest zawsze na czasie, tym bardziej, że o swoich “krzywdach” zaczynają coraz głośniej mówić potmkowie pokolenia Hitlera i innych przywódców niemieckich, którzy tę wojnę rozpętali. Ja jako dziecko,dwukrotnie wysiedlany przez Niemców z moją najbliższą rodziną, przeżyłem w 1940 r. obóz przejściowy w Łodzi, z którego zostałem następnie deportowany na Ziemię Zamojską, a w listpadzie 1942 r. ponownie wysiedlony i jako 7-letnie dziecko, z młodszym bratem, mamą i ojcem, zostałem więźniem obozu przejściowego w Zamościu. Nie będę przedstawiał warunków, w jakim żyli więźniowie tego obozu. Przedstawiła je w sposob wyrazisty i prawdziwy w swej książce Pani Doktor Beata Kozaczńska, jak i losy dzieci, wywieżionch z tego obozu do Siedlec, Mordów i Łosic. 31 stycznia 1943 r., transportem kolejowym, wśród ponad tysięcznej rzeszy więźniów, znalazłem się z mamą, bratem w Siedlcach. Wychodziłem z wagonu po trupach i dogorywających moich małych kolegów.
do Pana Michała
Byłam w sierocińcu, gdy przez Siedlce przechodził front wojenny. Dzieci załadowano na otwartą ciężarówkę i przewieziono do Stoku Lackiego. Był lipiec, czas zniw. Lato 1944 roku. W polu, pośród snopków zboża, wykopano dół na wysokość małego człowieka, ułożono deski i ustawiono kilka maskujących snopków. Przyleciały samoloty i bombardowały okolicę. Jakaś dziewczynka wyszła na okop i zaczęła tupać i krzyczeć, deski obsunęły się, dzieci biegały od kopy do kopy zboża. Samoloty zniżyły lot, lotnicy musieli widzieć, że to dzieci, a jednak z lotu niskiego, “koszacego” strzelano do dzieci!!! Kilka dni później, inni Rosjanie, młodzi, z “garmoszką”, przyszli do sierocińca, starali się nas rozweselić, śpiewali, tańczyli chopaka, nauczyli piosenki o “zajczyku”, obiecalinas odwiedzić w drodze powrotnej z frontu. Było upalne lato, żar lał się z nieba, a oni – może 16,17-letni, ubrani w waciaki(!) szli do walki. Karabiny naprawdę mieli na sznurkach, to nie bajka, to prawda. Nigdy nas nie odwiedzili…A po wojnie, kiedyś załadowano na ciężarówkę kilkanaście dziewcząt i też nigdydo nas nie wróciły. Rózne są losy. Nawet sowieci umieścili w naszym sierocińcudwoje Niemców: Adę i Willego Wagnerów. Mówili o nich “zakładnicy” i znowuhistoria powtarza się, bo pewnego dnia, po powrocie ze szkoły – już ich nie było.
Pani Anno! Panie Michale! zapomniane dzieje
Jestem Państwu wdzięczna, że szukacie prawdy i bronicie jej.Tyle rządów przez tyle lat wymazywało z pamięci pokoleń tamte wysiedlenia, bo razem z Niemcami dokonywali morderstw ludności cywilnej , współpracujący z nimi Ukraińcy, często przewyższając ich okrucieństwem.Ze względu na źle rozumianą “przyjaźń polsko-ukraińską”, pamięć miała umrzeć razem z nami, świadkami tamtego ludobójstwa ludności cywilnej Zamojszczyzny.Ukraińcy w 1943 r. podchodzili pod sam Zamość, to oni głosili hasło:”wyrżnąć Polaków, to dla nas zostanie ziemia”.Chyba z tamtych lat pozostała tylko nazwa:”Ukraina Zachodnia”.Nie mamy szczęścia do elit politycznych, począwszy od Bieruta, który mówił, że “my (dom. Polacy), nie chcemy Lwowa!”Tak przepadła druga kulturalna stolica naszego kraju, razem ze zbiorami Ossolineum, Galerią Malarstwa Polskiego ( razem z Grottgerem), i ten szczyt zakłamania: za mienie
zagrabione Polsce na rubieżach wschodnich, wypłaty odszkodowań dokonuje
ograbiona Polska! Ano, Michale! Szukajcie prawdy, wypełniajcie moralny obowiazek narażania się dla słusznych spraw.Powodzenia, szczęścia!!!
Uzupełnienie do “Jestem świadkiem losów Dzieci Zamojszczyzny,bo ich doświadczyłem”
Piękny apel skierowała Pani Janina do Pani Anny i Pana Michała. Zgadzam się,że należy poznawać historię,dotyczącą wysiedleńców bezpardonowo wyrzuconych z ich domostw a następnie więzionych i udręczanych,często ze skutkiem śmiertelnym.Odbieranie dzieci rodzicom,ążeby bez tego balastu wywieść ich na roboty do Niemiec lub do obozu koncentracyjnego.
Właśnie Pani Doktor Beata Kozaczyńska jest przykładem do naśladowania,
przez naszą młodą,światłą i patriotyczną młodzież. Zapoznała się,ze wszystkimi
dostępnymi żródłami archiwalnymi dotyczącymi tragedii Dzieci Zamojszczyzny,
jak i z przekazami samych adresatów hitlerowskich represji. Zdobytą wiedzę przedstawiła w swej książce : “Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943-1945”
Zachęcam Panią Anię a zwłaszcza Pana Michała do zapoznania się z treścią tej książki,jak i Józefa Wnuka:”Dzieci Polskie Oskarżają”,jak i z pracą Czesława Madajczyka:”Zamojszczyzna-Sonderlaboratorium SS”. Rzeczywistość była dostatecznie okrutna.Niepotrzebne są do niej legendy. Historii nie wolno zaśmiecać.
ironiczny uśmiech
Świat mało wie o martyrologii polskich dzieci, nie wie również, że w niemieckich obozach koncentracyjnych byli Polacy i polskie dzieci. Trzeba o tym mówić, pisać, przypominać. Dam przykład tej niewiedzy. Kiedyś – byłe dziecko, polska dziewczynka, oprowadzała turystów anglojęzycznych po terenie obozu w Brzezince. Na zakończenie tego zwiedzania, zwróciła się do wszystkich, że jeżeli są jakieś pytania, to teraz na nie odpowie. Po całym tym koszmarze obozowym, zadano pytanie: “ale wieczorem, mogła Pani zapalić sobie lampkę nocną do czytania?”. TYLE ZACHÓD WIE O POBYCIE POLSKICH DZIECI W OBOZACH ZAGŁADY!!!
Do Pana Michała – podsumowanie refleksji
Rozmawiałam ze starsza siostrą, która potwierdziła prawdziwość niektórych faktów opisanych przez Pana.Do oswobodzenia dzieci z obozów w Zamościu i Zwierzyńcu przyczynił się nie tylko ordynat Jan hr Zamojski i jego zona Róża, ale nawet niektórzy niemieccy dostojnicy, twierdząc, że Polacy szczególnie dbają o dzieci i troska o nie może pozbawić Rzeszę cennych robotników.Wielki wpływ miała opinia ludności Warszawy, która domagała się uwolnienia dzieci.Z obozu wywożono najpierw najzdrowsze dzieci, ale i tak nie dotarły do W-wy, po drodze przed stacjami kolejowymi otwierano wagony i wynoszono zmarłych.
Kolejno wybierano znowu najzdrowsze dzieci, ale np. transport dzieci do Sobolewa trwał 17(!!!) dni,wiec śmiertelność była duża.Ja z siostrani byłam zabrana z obozu na końcu, w baraku już było luźno, poprzednio było tak ciasno, że jak jedna osoba z rodziny musiała położyć się, to reszta musiała stać, a dzieci w becikach leżały na głowach osób stojacych.Ostani pociąg, to pociąg widmo.Na stacjach kolejowych dzieci żebrały o kulki śniegu, bo z powodu
chorób i wysokiej temp.ciała, b.chciało się pić.W Siedlcach na stacji kolejowej siostry zakonne apelowały do ludności, aby tym głodnym dzieciom nie dawać kanapek, ani niczego tłustego do jedzenia, bo po tak wielkim głodzie mogą dostać skrętu kiszek.Rozdawano ciepłe mleko i napoje mleczne oraz bułki.
Wozami drabiniastymi i dorożkami zabierano dzieci i starców do szpitala i do punktu rozdzielczego.Społeczeństwo Siedlec rozebrało większość dzieci, a te, kóre pozostały, umieszczono w utworzonych specjalnie domach dla wysiedlonych, o których pisze dokładnie Pani Beata Kozaczyńska.Z Opiekunów, to później poznałam nazwiska:Struczyńscy, Radomyscy,Romaniukowie, Wojtasiukowie,P.Stawska.Nawet te dzieci, które wróciły po wojnie do swoich naturalnych Rodziców, serdecznie wspominają dobra opiekę w Siedlcach.
Dziękuję Panu, Panie Michale za podtrzymywanie pamięci o tamtych trudnych
latach, wydarzeniach. Życzę również pogody ducha i trwania w tradycjach własnej Rodziny- udzielania bezinteresownej pomocy potrzebującym-Janina.
Relacja pani Teresy
W odpowiedzi na apel prezydenta Siedlec, Wojciecha Kudelskiego o zgłaszanie się osób, pamiętających przybycie Dzieci Zamojszczyzny do Siedlec, zamieszczony w poprzednim numerze „Tygodnika Siedleckiego” oraz na http://www.tygodnik.siedlecki.pl odezwało się kilka osób, pamiętających te wydarzenia lub znających je z opowiadań babć lub dziadków. Do dyskusji na naszej stronie internetowej przyłączyła się również autorka książki „Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943-1945”, Beata Kozaczyńska.
Poniżej publikujemy relację Pani Teresy, która w środę rano zadzwoniła do redakcji.
– Mam 79 lat – zaczęła Pani Teresa. Wiem, że piszą do was osoby, które znają siedleckie losy Dzieci Zamojszczyzny ze wspomnień babć czy dziadków. Ale to są wspomnienia zniekształcone przez pokolenia. Od razu powiem, że o żadnym strzelaniu podczas uwalniania dzieci z wagonów nie słyszałam.
Szliśmy z grupą dzieci do szkoły. Przechodziliśmy obok kościoła św. Stanisława, bo moja szkoła nr 3 mieściła się tu (razem ze szkołami nr 1 i 6), gdzie teraz jest Siódemka (SP nr 7 – przyp. Ana), bo to była siedziba szkoły nr 6. W tamtych czasach kościoły były otwarte, można było wejść, pomodlić się, przyklęknąć. Zaglądaliśmy zatem zawsze do kościółka przed lekcjami.
Tego dnia zobaczyliśmy w kościele ze 20 trumien, ustawionych poprzecznie na całej szerokości kościoła jedna przy drugiej. Trumny te były różnej wielkości, białe – nie pamiętam już, czy heblowane, czy malowane. Zmówiliśmy pacierz i polecieliśmy dalej do szkoły. Gdy wracaliśmy – ludzi było tylu, że stali aż na Starowiejskiej. Akurat wynosili te trumny z kościoła. Jaki piękny, gruby śnieg wtedy padał. Widziałam, jak ruszyli z tymi trumnami na Cmentarną.
Pamiętam też, że dzieci, które wyjęto żywe z tego wagonu, były postrzyżone na zero. Podobno wcześniej były mocno zawszone. Potem chodziły z nami do szkoły nr 3.
Gdzie stał ten wagon, nie wiem. Tato koleżanki, z którą siedziałam w ławce, wziął z tego wagonu Kazię. Przeważnie kolejarze pozabierali te dzieci. W Białkach żyje pan, który jako dzieciak był zabrany z tego transportu. Niektórzy rodzice odnaleźli się z dziećmi po wojnie, inni nie.
kolejny świadek
przed chwilą do naszej redakcji zgłosił się Pan Marian Popek z informacją o kolejnym Dziecku Zamojszczyzny – Pani Halince z Brzozowa, adoptowanej przez państwa Dąbrowów . Dziękujemy
Drugie uzupełnienie do Jestem świadkiem losów Dzieci Zamojszczyzny,bo ich doświadczyłem”
Czytając kolejne, różne wypowiedzi w kometarzach,doszedłem do wniosku,że muszę jesze raz zabrać głos na temat transportu wysieleńców z Zamojszczyzny
do Siedlec,którego byłem uczestnikiem.Moją relację o tych wydarzeniach przedstawiam w skrócie, tak,jak je pamiętam.Przy końcu stycznia 1943 r,jeszcze przed porannym świtem,wygoniono wszystkich więżniów z ich węzełkowym dobytkiem z baraku,w którym przebywałem w obozie przejściowym w Zamościu. Na placu ,przy izbie chorych,stał już tłum osób dorosłych[chorzy,starzy] i dzieci,z innego baraku.Mróz siarczysty.Staliśmy na tym mrozie do godzin popołudniowych.Bez jedzenia Po południu podjeżdżały furmanki,na których powsadzano młodsze dzieci,a osoby dorosłe i dzieci starsze,utworzyły kolumnę pieszą.Gdy ropoczął się mrok,wozy z dziecmi zaczęły
wyjeżdżać z obozu. Tuż przy bramie wyjazdowej moja mama,oraz inna pani,której synek był, między innym,ze mną i moim młodszym bratem,wskoczyły na tę furmankę i pomimo uderzenia moją mamę nachajem,przez Niemca,wyjechały obie na zewnątrz obozu. Koluma furmanek długa.Co kilka furmanek,siedział wśród dzieci, uzbrojony strażnik niemiecki.Kilka razy kolumna sę zatrzymywała,było słychać strzały.Podobno rodziny porywały dzieci z wozów. Gdy dojechaliśmy na stację towarową,było już ciemno.Nastąpił załadunek dzieci do wagonów bydlęcych. W pewnym momencie zjawił się polski kolejarz i powiedzał mamie,że na początku składu znajduję się wagon osobowy.Skorzystaliśmy z tej informacji,jak i wymieniona pani z chłopcem oraz inne dzieci. kolumna piesza przybyła za kilka godzin. Rozdano w bochenkach chleb,którym sę żywiliśmy. Celu i miejsca podróży nie podano. Wszyskie wagony lodowate i nie oświetlone. Jak długo jechaliśmy i ile dni nie pamiętam. Zatrzymaliśmy się na różnych stacjach.Dostępu nikt do nas nie miał. O świcie pociag sie zatrzymał.Wyglądało,że jesteśmy na przedmieściu jakiegoś miasta.wszystkich ogarnęło przerażenie,bo blisko torów ukazał się obóz z barakami,otoczony ogrodzeniem z drutu kolczastego,i przyglądających się naszemu transportowi,więżniów i ich strażników. Było dla nas oczywiste,że przywieziono nas do kolejnego obozu. Pociąg stał kilka godzin. W pewnym momencie ruszył i wolno jechał. Pokazywały się kolejne budynki i wreszcie pociąg zwolnił i ukazał się budynek z napisem SIEDLCE. Pociąg się zatrzymał. Na placu przed budynkiem stało kilku oficerów niemieckich Z naszego pociągu wysiadli oficerowie,odpowiedzialni za nasz transport,przekazali jakieś dokumenty,oczekującym na nich Niemcom.Kilka minut,ze sobą rozmawiali .Wygłądało,nawet jakby oczekujący mieli do oficerów z Zamościa jakieś pretensje. Po tej dyskusji nasi wartownicy zaczęli otwierać wagony kazano nam zabierać nasz dobytek i wychodzić z wagonów.Wzdłuż naszego wagonu były ławki,a po środku było przejście.To przejście było usłane zwłokami dzieci i nieprzytomnymi dziećmi. Po prostu,trudno było żyjącym wychodzić z wagonu.Wychodzące z pociągu dzieci i osoby dorosłe,to postacie ledwo trzymające się na nogach,Brudne,zawszone,ze strupami świerzbu. Zagłodzne,w nędznym i brudnym ubraniu.Nawet boso. Kolejno,wagonami wychodziliśmy poza budynek na ulicę. A tam czekala na nas olbrzymia kolumna dorożek,bryczek i tłum mieszkańców Siedlec. Ten obraz nie zapomnę nigdy. Naszą trókę:mamę,4-ro letniego brata i mnie zabrał do swojej bryczki ksądz.Prawdopodobnie był to proboszcz.,z którejś parafii siedleckiej. Społeczeństwo siedleckie przyjęło nas bardzo serdecznie i z wszelaką pomocą.Chwała im za to i pamięć. Zawieziono nas do budynku Czerwonego Krzyrza.Kolejarze nie zbierali dzieci.Dzieci było ponad pięciuset.Opieką na nami kierował Polski Komitet Pomocy i on rozlokowywał poszczególne rodziny,czy samotne osoby i dzieci. tak w miastach,jak na wsiach. Pragnę dodać,że Polski Komitet Pomocy miał obowiązek podać władzom niemieckim informację,o miejscu ulokowania,każdej osoby,przywiezionej z obozu wZamościu.Rozlokowanym na Ziemii Siedleckiej nie wolno było opuścic wyznaczonej miescowości. Byliśmy,jakby na zesłaniu,w pobliżu obozu zagłady Treblinka. Los nasz nie był nam znany. Wyzwolenie latem 1944 r. z pod okupacji niemieckiej,zakończyło zamiary hilerowców.