Co stanie się z 14 obrazami z kościoła w Żeliszewie Podkościelnym?

Obrazy są brudne i w złym stanie. Ale czy to rzeczywiście powód, żeby je sprzedawać?

Informacja od naszego czytelnika była niepokojąca. Pan Norbert powiedział nam, że zabytkowe przedmioty z kościoła w Żeliszewie Podkościelnym (w gminie Kotuń) są zagrożone. Chodzi o 14 obrazów Drogi Krzyżowej.

– Chciałem zgłosić zagrożenie uszkodzeniem, zniszczeniem lub utratą przedmiotów zabytkowych, znajdujących się w kościele parafialnym – twierdzi pan Norbert. I tłumaczy, skąd wziął się jego niepokój.

– W trakcie mszy, 23 lipca o godzinie 8.30, proboszcz poinformował, że w związku z potrzebą upamiętnienia planowanych na jesieni misji świętych w parafii, zamierza zdemontować 14 obrazów Drogi Krzyżowej, znajdujących się w kościele i zastąpić je nowymi elementami. Dodał, że nie wie, czy obrazki mają 100 czy 200 lat, ale parafianie mówią, że są one brudne i w złym stanie. Dlatego należałoby je wymienić. Stwierdził, że dobrze byłoby zastąpić je rzeźbami podobnej wielkości, które można kupić za około 2000 złotych za sztukę. Podczas kazania o godzinie 15.00 ksiądz potwierdził, że jedna z pań jest zainteresowana kupnem obrazów.

Świątynia w Żeliszewie Podkościelnym została zbudowana w latach 1769-1770. Znajduje się w rejestrze zabytków. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1540 roku, kiedy to biskup poznański nadał mu prawo do odpustów. Wiadomo, że w 1603 roku istniał drewniany kościół, w którym znajdowały się trzy marmurowe ołtarze. Najprawdopodobniej został on zniszczony podczas potopu szwedzkiego. W latach 1890-1897 świątynię restaurowano, dobudowano drewnianą dzwonnicę. Są też informacje, że kościół przebudowano na początku XX wieku, wykonano wtedy malowidła na ścianach.

Co na to konserwator zabytków i kuria?

– W związku z bogatą historią kościoła wnoszę, aby siedlecka Delegatura Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków podjęła działania, które uniemożliwią demontaż obrazów Drogi Krzyżowej i ich ewentualną sprzedaż osobom trzecim – apeluje pan Norbert. Te obrazy, bez względu na to, czy są wpisane do rejestru zabytków, czy też nie, stanowią spójny układ wizualnego wnętrza świątyni i nadają jej wyjątkowy, niepowtarzalny charakter. Burzenie tego układu byłoby niepowetowaną stratą.

– Pragnę zastrzec, że w żadnym wypadku nie zakładam złej woli proboszcza w planach, które przedstawił parafianom – podkreśla pan Norbert. Rozumiem, że kieruje się on dobrymi intencjami. W tym wypadku niezbędna jest jednak analiza, która pozwoliłaby na ustalenie wieku i realnej wartości obrazów.

Nie udało nam się skontaktować z siedlecką Kurią, ale z jej wypowiedzi dla mediów wynika, że proboszcz z Żeliszewa został przez nią poproszony o złożenie wyjaśnień. Przedstawiciel Kurii dodał, że sprzedaż obrazów Drogi Krzyżowej raczej nie nastąpi.

W sprawie obrazów Drogi Krzyżowej najważniejsze wydaje się stanowisko siedleckiej Delegatury Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Delegatura nie tylko zna sprawę, ale informuje, że rozpoczęła konkretne działania.

– Podjęliśmy już kroki w sprawie powstrzymania księdza proboszcza od demontażu czy sprzedaży obrazów Drogi Krzyżowej – informują w delegaturze. Odbędzie się też kontrola w celu ustalenia stanu zachowania obrazów.

W delegaturze wyjaśniono, że obrazy nie są wpisane do rejestru zabytków. Nie znaczy to jednak, że nie należy ich chronić. Jeśli ich obecny stan nie jest najlepszy, racjonalne wydaje się poddanie ich konserwacji. A istnieje na to szansa, bo właśnie jest prowadzony rządowy program odbudowy i rewaloryzacji zabytków. Wójt gminy Kotuń Grzegorz Góral informował, że wnioski, w ramach 2 edycji programu, można było składać do 16 sierpnia.

– Ksiądz ani parafia nie wystąpili o dofinansowanie jakichś prac w kościele w Żeliszewie Podkościelnym. – mówi wójt. – Wiedziałbym o tym, bo wnioski w ramach Polskiego Ładu można składać tylko za pośrednictwem gminy. Nie mam jednak kontaktu z księdzem proboszczem, nigdy nie przychodził i o nic nie prosił. Poprzedni proboszcz u nas dosłownie dniował i nocował. I udawało się pozyskiwać sporo pieniędzy na parafię.

– Wiele obiektów kultu religijnego otrzymało ostatnio dofinansowanie na prace konserwatorskie – informują w siedleckiej delegaturze Urzędu Ochrony Zabytków. I nie było sygnałów, by prowadzone prace stanowiły jakieś zagrożenie dla obiektów sakralnych czy też ich wyposażenia.

W 1964 roku w niewielkiej plebanii w Kosowie Lackim dokonano sensacyjnego odkrycia. Chodzi o XVI -wieczne dzieło El Greca „Ekstaza Św. Franciszka”. Trudno się raczej spodziewać, że podobną sensacją mogą być obrazy z Żeliszewa Podkościelnego. Należy je szanować i zachować w dobrym stanie. I zapewne tak będzie, także za sprawą pana Norberta, który wykazał ogromną wrażliwość na to, co stanowi, choćby nawet tylko lokalną, wartość.
ZBIGNIEW JUŚKIEWICZ

PS Przed oddaniem tekstu do druku usiłowałem dodzwonić się do proboszcza parafii. Bezskutecznie. Do tematu wrócimy.