28 i 29 listopada w Pałacu Ogińskich w Siedlcach, siedzibie Rektora Akademii Podlaskiej, odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa „Po unii – sejmiki szlacheckie w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku”, zorganizowana przez Instytut Historii AP.
W obradach wzięli udział historycy z: Polski, Ukrainy i Białorusi. Zebranych w sali Senatu, w imieniu władz Uczelni, powitał Prorektor prof. Kazimierz Jankowski. Obrady otworzyło wystąpienie prof. Andrzeja Rachuby z IH PAN – „Uczestnicy sejmików litewskich w latach 1566-1763”. Prof. Jan Dzięgielewski z UW w swoim wystąpieniu poruszył kwestię relacji pomiędzy sejmikami a izbą poselską.
W trakcie obrad zostało zaprezentowanych wiele tematów, wiążących się z funkcjonowaniem sejmików w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Od kwestii bezpieczeństwa publicznego, omówionej przez dr Tomasza Ciesielskiego z Uniwersytetu Opolskiego, po sprawy prawosławnego bractwa wileńskiego na sejmikach litewskich, które przybliżył prof. Tomasz Kempa z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
„Konferencja ta – jak powiedział nam prof. Henryk Lulewicz z AP – została zorganizowana w celu rozpoznania potencjału historyków: polskich, litewskich, białoruskich i ukraińskich, zajmujących się problematyką sejmików szlacheckich w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Sejmiki były dla szlachty podstawową instytucją, stanowiącą i przesądzającą o ówczesnej demokracji, zwanej nie bez powodu szlachecką. Formalnego pretekstu do jej zorganizowania dostarczyła upływająca jesienią 2008 r. 440. rocznica pierwszej kampanii sejmikowej, przeprowadzonej równocześnie we wszystkich prowincjach obu państw jagiellońskich, czyli w Koronie Polskiej i Wielkim Księstwie Litewskim. Kampania sejmikowa z jesieni 1568 r. poprzedziła, bowiem zwołane do Lublina przez Zygmunta Augusta sejmy – polski i litewski, które po kilkumiesięcznych debatach doprowadziły do połączenia obu państwa w federacyjną Rzeczypospolitą Obojga Narodów.”
Jednocześnie konferencja pokazuje, jak ważnym zagadnieniem jest podjęcie szerokich badań na temat życia społeczno-politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W badaniach tych nie może zabraknąć głosu historyków: litewskich, białoruskich i ukraińskich, którzy reprezentują narody, będące, obok Polaków, sukcesorami przedrozbiorowej Rzeczypospolitej.
Materiały pokonferencyjne, które ukażą się drukiem, pozwolą na zweryfikowanie przynajmniej niektórych obiegowych sądów, funkcjonujących na temat instytucji sejmików.
Zdjęcia: Witold Bobryk
