Mało kto wie, że Maria Kownacka, pisarka i tłumaczka, autorka wielu książek dla dzieci, w tym niezapomnianego„Plastusiowego pamiętnika”, mieszkała przez pewien czas w Krzywdzie.
W czasie I wojny światowej założyła nawet w majątku Krzywda szkołę podstawową, w której w latach 1914-15 uczyła dzieci. Przypomniano o tym podczas nadawania imienia rondu, mieszczącemu się przy zbiegu ulic Łukowskiej i Żelechowskiej.
Chociaż w Krzywdzie w 1994 r. pamięci Marii Kownackiej poświęcono już miejscową szkołę podstawową, uchwałę w sprawie patronki skrzyżowania rada gminy podjęła jednogłośnie Może dlatego, że i pisarka (pochodząca z powiatu gostynińskiego) darzyła tę miejscowość sporym sentymentem. Gdy na stałezamieszkała w Warszawie, wciąż powtarzała o Krzywdzie jako o „jej ukochanym miejscu na ziemi”.
Z Krzywdy pochodziła jej najlepsza i dozgonna przyjaciółka, Natalia Kusaj. W miejscowości do dziś żyje chrzestna córka pisarki, Krystyna Jończyk. A jak rozpoczęły się związki Marii Kownackiej z Krzywdą?
Jako młoda, niespełna 20-letnia dziewczyna przyjechała do swej siostry, Janiny, żony właściciela majątku Krzywda. Miało to miejsce tuż przed 1914 r., po śmierci ich matki. Podczas pobytu w Krzywdzie Maria Kownacka założyła szkołę, w której sama uczyła. Prowadziła również przedszkole dla dzieci wiejskich, a także kursy nauki pisania i czytania dla dorosłych ze wsi. Wcześniej w majątku nie było żadnej szkoły, nie mówiąc już o przedszkolu. Inicjatywa Marii Kownackiej nie spotkała się nie tylko z poparciem władz, (zrozumiałe – wszak Polska była jeszcze pod zaborami), ale nawet jej szwagra, właściciela majątku.
Po jej wyjeździe z miejscowości w sierpniu 1915 r. działalność szkoły nieco podupadła, ale odżyła po trzech latach, gdy Kownacka znów przybyła do majątku i ponownie podjęła pracę w placówce. Na podkreślenie zasługuje fakt, że nie brała za to wynagrodzenia. Jej marzeniem było założenie szkolnej biblioteki. Gdy okazało się, że nie ma pieniędzy na kupno książek, Maria, proszona przez dzieci, postanowiła sama dla nich napisać kilka pozycji. Wówczas dostrzeżono, że ma duży talent literacki.
W 1919 r. Maria Kownacka przeprowadziła się na stałe do stolicy. Pisarka dożyła 88 lat. Odeszła w 1982 r. Maria Kownacka tłumaczyła głównie literaturę rosyjską, ale popularność zdobyła dzięki tworzeniu książek dla dzieci, a także jako autorka dziecięcych sztuk scenicznych i słuchowisk radiowych. (PGL)
