Tego cmentarza wtedy jeszcze nie było. Istniał natomiast ten cmentarz, którego obecnie już nie ma. Została po nim tylko kaplica, kilka nagrobków w lapidarium oraz fragmenty ogrodzenia. Resztę dawnego cmentarnego terenu zajmują skwer, pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego i ogrodzony nieużytek po drugiej stronie ulicy Wojskowej. Ulicy, która – przedłużona kilkadziesiąt lat temu w kierunku ulicy Sokołowskiej – przecięła cmentarz na pół.
W 1863 r. był to jedyny w Siedlcach chrześcijański cmentarz. I właśnie tam nocą z 22 na 23 stycznia zebrali się spiskowcy, by rozpocząć bój nazwany później przez historyków powstaniem styczniowym.
JAK MIAŁO BYĆ?
Hasło do powstania wydane w Warszawie 17 stycznia, jeszcze tego samego dnia dotarło na
Podlasie. Następnego dnia w Łosicach w domu doktora Władysława Czarkowskiego uzgodniono plan działania oddziałów. W nocy z 22 na 23 stycznia Rogiński miał zająć Białą, Deskur atakować Radzyń, Zakrzewski z Brzóską – Łuków. Opanowanie Siedlec wziął na siebie osobiście nowo mianowany powstańczy dowódca Podlasia pułkownik Walenty Lewandowski.
Zajęcie miast leżących na trakcie brzeskim pozwoliłoby przeciąć komunikację Warszawy i Królestwa z resztą Rosji. W głębi, na zapleczu mogłaby wówczas formować się powstańcza armia. Szacowano, że rosyjski garnizon w Siedlcach w styczniową noc zaatakują dwa, może trzy tysiące spiskowców. Nawet pesymiści liczyli, że zbierze się ich najmniej tysiąc. Konspiratorów z okolic Siedlec, m.in. Zbuczyna, Mokobód miały wspomóc oddziały z Sokołowa Podlaskiego i Węgrowa. Do siedleckiego zgrupowania miał też dołączyć oddział dr. Władysława Czarkowskiego z Łosic.
Powstańcy starali się ułatwić sobie zadanie. Wciągnięci do spisku wojskowi mieli tamtego wieczora zaprosić swoich rosyjskich kolegów na „pohulankę”, a potem, odurzonych alkoholem, wziąć ich do niewoli.
Wypadki potoczyły się inaczej. I to z powodów, które zaistniały po naszej, polskiej stronie. Władysław Rawicz przywiózł co prawda do Węgrowa rozkaz, by umówionej nocy uderzyć na Rosjan, ale jako zwolennik „białych”, przekonywał, że wybuch powstania nie ma sensu. Do zbrojnego wystąpienia nawoływał „czerwony” Rudolf Freytag, zawodowo zarządca w majątku Rawicza w Grochowie. Bić się więc, czy nie bić? Uderzać, czy nie uderzać? Sprzeczne sugestie zasiały rozterki w sercach.
W efekcie ani z Sokołowa, ani z Węgrowa wsparcie dla oddziału pułkownika Lewandowskiego nie nadeszło. Pod siedleckim cmentarzem stawiło się trzystu zaledwie spiskowców z najbliższej okolicy. Myśliwskie strzelby miało tylko kilkudziesięciu. Reszta stanęła z postawionymi na sztorc kosami. Byli i tacy, którzy za całą broń mieli jedynie drewniane drągi.
PUŁKOWNIK NA CZWORAKACH
Pułkownik Lewandowski pozostawił swoich podkomendnych pod cmentarzem, a sam poszedł na zwiady. Pełzając na czworakach, podsunął się pod same koszary wojskowe. Zobaczył drzwi otwarte, wnętrze oświetlone, broń ustawioną w kozłach i przysypiających wartowników. W tej sytuacji atak z zaskoczenia wydawał się łatwy. Pułkownik czym prędzej wrócił do oddziału.
Ale oddziału już nie było. Pod nieobecność dowódcy powstało podejrzenie, że jest on zdrajcą; poszedł, by wszystkich wydać w ręce Moskali. Przestraszeni, pozostawieni bez komendanta niedoszli powstańcy rozbiegli się. Zostało kilkunastu, może kilkudziesięciu, mocno wstrząśniętych tym, co się stało. O ataku na Siedlce nie było co myśleć.
Dziwna sytuacja? Dziwna. Jednak nie całkowicie niezrozumiała.
Cały artykuł przeczytacie w papierowym i e-wydaniu (kup teraz) “Tygodnika Siedleckiego”.
Dla zainteresowanych Powstaniem Styczniowym na naszych terenach.
Zapowiada się ciekawy felieton. Brawo p. redaktorze.
ps. W roczniku bialskopodlaskim tom XXI z 2013 roku jest opracowaniwe Doroty Mączki “Powstanie styczniowe na terenie wschodnich powiatów województwa mazowieckiego””.”
Specjaliści
Jak to na zaowłanie znaleźli się specjaliści od powstania styczniowego. Przepisali kilka linijek i udają mądrych.
a dzisiaj zaborcy w polin (usa, izrael, niemcy) robią co chcą z Polakami np nakazują finansować pobyt milionów
przesiedleńców narzucając sztucznie wysokie podatki, ceny, opłaty, czynsze…
Najgłupsze powstanie, jakie tylko mogliśmy sobie zrobić!
z angielskiej inspiracji, a ostatnio dużo słychać o sojuszu Polsko-Angielskim
do…zła historia jest matką złej polityki
ja się z Tobą nie zgadzam. Wg mnie, patrząc na okoliczności i otoczenie polityczne, za najgłupsze należy uznać powstanie listopadowe. Ja do dziś nie rozumiem, dlaczego ludzi odpowiedzialnych za jego rozpoczęcie nazywa się bohaterami.
@ moimzdaniem. 2023-01-24 16:45 – też się nie zgadzam 😉
Powstanie Listopadowe – także niepotrzebne, ale jednak mieliśmy szansę wygrać, gdyby nie kunktatorstwo i nieudolność przywódców. Powstanie Styczniowe już od zarania skazane było na sromotną klęskę i służyło tylko interesom angielskim!
do…zła historia jest matką złej polityki
mieliśmy szansę wygrać bo….tak nam sugerują na lekcjach historii, albo czytasz tezy niektórych historyków, opowiadających o rzekomych szansach?? Fakt, że o czymś pisze historyk, nie świadczy, że ma on rację. Jakbyś trochę pomyślał to ….prawdopodobnie doszedłbyś do wniosku, że szans na wygraną nie mieliśmy. Moglibyśmy wygrać parę bitew, ale na to, żeby rzucić Rosję na kolana i zmusić do pokoju na naszych warunkach szans nie mieliśmy. Jeżeli jakimś cudem udałoby się trwale wyprzeć Rosjan z terenu Królestwa Polskiego(inaczej Kongresówki) to byłby sukces krótkotrwały bo po kilku m-cach, a może nawet tygodniach, wojsko rosyjskie wróciłoby bo przewagę w ludziach i artylerii miało bezdyskusyjną. Do tego z każdej strony mieliśmy za sąsiadów wrogo nastawione państwa. To smutne, ale niestety taka była rzeczywistość.
Jaka piękna katastrofa
Skutki powstania styczniowego to tysiące poległych polskich patriotów, zaostrzenie polityki rusyfikacyjnej, zmiany własnościowe (czytaj:wywłaszczenie tysięcy majątków ziemiańskich), zsyłki na Sybir, likwidacja wielu w miarę autonomicznych aspektów polskości w Królestwie Polskim, a w wymiarze międzynarodowym przede wszystkim umocnienie pozycji Prus i utorowanie drogi do zjednoczenia Niemiec pod pruskim przewodem. Czasem, zamiast działania pod wpływem emocji, często prowokacji, warto poczekać na właściwy moment.
Bełkot
“Tego cmentarza wtedy jeszcze nie było. Istniał natomiast ten cmentarz, którego obecnie już nie ma.”” – no, panie, toś mnie pan oświecił.”
Skutki powstań
Powstanie listopadowe doprowadziło do emigracji polskiej inteligencji do Francji oraz likwidacji autonomii polskich ziem.
Powstanie styczniowe doprowadziło do zsyłek na Syberię i wzmożonej rusyfikacji, stworzeniu tzw. Kraju Nadwiślańskiego.
Powstanie Warszawskie doprowadziło do niemal całkowitego zburzenia lewobrzeżnej Warszawy oraz Rzezi Woli, czyli egzekucji ok. 60 tys mieszkańców dzielnicy.
Powstania błędem?!?!
Nie żyliśmy w tamtych czasach, nie mieliśmy zaborców na karku, zakazu mowy polskiej, nauki, religii katolickiej itd…Polacy kochają wolność, kochają swoją ojczyznę, i byli w stanie poświecić swoje życie oby tylko wyzwolić sie z łańcuchów niewoli… jak wielka musiała być ich odwaga, męstwo, determinacja i frustracja wiedząc , że siła wroga olbrzymia a jednak walczymy… jeden pomyśli, że idioci a inny, że lepiej żyć jeden dzień jak lew niż sto lat jak owca
do hulka
“jeden pomyśli, że idioci a inny, że lepiej żyć jeden dzień jak lew niż sto lat jak owca””. znając historię dawną i niezbyt odległą ci co chcieli byc , czy chwile są lwami, ani ich najblizsze rodziny nie koncza jako owce. oni zazwyczaj emigrują, a najbardziej cierpia ci , którzy nie mieli z tym nic wspolengo”